Türkiye'de yollar ne zaman elektriklenecek?
Dünyada birçok ülke trafikte tümüyle elektrikli araçların çıkması için yol haritaları belirler, birçok otomotiv şirketi sadece elektrikli araç stratejisi geliştirirken, Türkiye de elektrikli yerli otomobiliyle bu alanda aktif bir oyuncu olmayı hedefliyor. Fakat birçok ülkede trafikte elektrikli araçların sayısı artarken ve bu yöndeki altyapı genişlerken Türkiye'de henüz elektrikli araç satışları da, bu araçlara yönelik altyapı da emekleme aşamasında. Peki Türkiye'de yollar ne zaman elektrikli araçların hakimiyetine girecek? Sektör temsilcileri, uzmanlar Bloomberg HT'ye Türkiye'nin elektrikli araçlardaki yol haritasını anlattı.
CEMRE NUR KARACA
Dünyada iklim krizi günden güne etkisini artırırken gelişmiş ülkeler de bir bir sıfır karbon emisyonu hedeflerini açıklıyor. Dönüşüm sanayiden otomotive kadar her alanda ayak seslerini duyurmaya başladı.
Dünyada yaşanan bu gelişmeler tüketicileri de sıfır emisyonlu ürünleri satın almaya tetikliyor. Son günlerde sıkça gündeme gelen elektrikli araç piyasası otomobil devlerinin açıkladığı sıfır emisyonlu araç üretimi hedefleriyle de dikkat çekiyor.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerine göre dünyada geçen yıl elektrikli araç satışları bir önceki yıla göre rekor artışla 3,2 milyona ulaştı. Söz konusu satışların yüzde 84,4'ü Avrupa ve Çin'de gerçekleşti.
Analizler, dünyada önümüzdeki yıllarda bu sayıların artarak büyüyeceğine işaret ediyor. Peki Türkiye'yi gelecekte bu alanda neler bekliyor?
Türkiye’de 2030'da 1 milyondan fazla elektrikli araç olması hedefleniyor
Elektrikli araçların geleceğini Bloomberg HT’ye değerlendiren Türk otomotiv sektörü elektrikli araçların geleceğinin batarya alanındaki teknolojik gelişmelerin belirleyeceğini söylüyor.
Yıl boyunca 100’den fazla elektrikli araç satışının gerçekleştiğini söyleyen sektör temsilcileri, bu rakamın ilerleyen yıllarda vergi teşvikleri, yeni şarj ve batarya teknolojileri geliştikçe artacağını ifade ediyor.
Toyota Türkiye CEO’su ve Yönetim Kurulu Başkan Ali Haydar Bozkurt, elektrikli araçların satış hızının hem batarya teknolojilerine hem de ikinci araç olarak tercih edildiğinde artabileceğini söyledi.
Bozkurt “Bugün elektrikli araç alanların yüzde 99’unun zaten konvansiyonel bir aracı vardır. İkinci bir araç olarak elektrikli aracı tercih edebilirler. İşte o zaman yaygınlaşma başlar.” dedi.
“Bataryalar bittiğinde araç maliyeti çok artıyor”
Bozkurt'a göre müşteriler açısından bataryanın ömrü de önemli bir soru işareti olarak öne çıkıyor: Türkiye’de yıl boyunca satışların toplamı henüz 100’lü adetlerde seyrediyor. Elektrikli araçlarda bataryaların bir ömrü var. Bu bataryalar bittiğinde ne olacak sorusu müşterilerin kafasında soru işareti olarak kalıyor. Çünkü bataryalar araçların pahalı ekipmanları. Tabii bir başka zorluk ise araçlardaki menzil. Binek otomobillerde 500 kilogramlık yeni bataryaların maliyeti oldukça yüksek. Bu bataryaların değişimi de maliyetli olacağı için tüketiciler bu alanda da tedirgin oluyor.
“Elektrikli araçlarda 2. el piyasası henüz yok”
İçten yanmalı araç piyasasında 2. el pazarı tüm hızıyla devam ederken elektrikli araç alanında henüz bir pazarın oluşmadığına dikkat çeken Bozkurt, “Tüketici elektrikli aracını 2. el olarak satmak istediğinde ne yapacak bunu da düşünüyor. Bu alanda henüz bir pazar yok dolayısı tüketicinin de bu konuya ilişkin bir fikir de yok.”
“Şarj süreleri çok uzun”
Elektrikli araçlardaki şarj etme sürelerine dikkat çeken Ali Haydar Bozkurt “Bir başka zorluk da araçların şarj süresi. Şarj süresi uzun olması müşteri için bir handikap. Bugün bir benzinliğe girip 15 dakika beklediğinizde bile tahammül edemiyorsunuz. Böyle bir yolculuk esnasında durup aracınızı 1 saat şarj edeceksiniz deseler insanlar olur mu öyle şey diyecek doğal olarak. Şarj süresinin önemi çok büyük.” açıklamalarında bulundu
Bozkurt sözlerine söyle devam etti: “Diğer bir konu bu kadar fazla araç hepsi aynı anda şarj edildiğinde sistemin bunu kaldırıp kaldıramayacağını bilmiyoruz. Bunun içinde ciddi bir yatırım yapılması gerekiyor.”
“BTK mevzuatı yeni model elektrikli araçların Türkiye’ye girmesini engelliyor”
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun mevzuat gereği internete bağlı elektrikli araçların Türkiye’ye girmesinin önüne geçtiğini söyleyen Otomotiv Distribütörleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ali Bilaloğlu, Türkiye’deki Elektrikli araç filosununda bu sebepten az olduğuna dikkat çekti.
Tam elektrikli araçların Avrupa’daki satış hızının Türkiye’ye göre önde gittiğini söyledi.
Avrupa içerisinde de elektrikli araç satışlarının ülkeden ülkeye göre satışların değiştiğini dile getiren Ali Haydar Bozkurt sözlerine şöyle devam etti "Norveç’e gittiğinizde çok büyük elektrikli araç satışı var. Ama daha aşağılara indiğinizde bu oranı yakalamak mümkün değil."
“Türkiye’deki satışlar hala çok düşük seviyede”
Türkiye’deki elektrikli araç satışlarının düşük seviyede olduğuna dikkat çeken Bilaloğlu, "Yaklaşık 2 bin civarında araç şu an trafiğe kaydolmuş vaziyette.” dedi.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) mevzuatındaki değişiklikler için kurum ile görüşmeler gerçekleştirdiklerini söyleyen Ali Bilaloğlu, “Ama Türkiye’de zaten hala daha elektrikli araç filosu, model sayısı çok düşük. Bunun da gerekçesi aslında elektrikli araçlardan kaynaklanmıyor. Yeni çıkan elektrikli araçların hepsi Connected K dediğimiz telefon gibi internete bağlanan arabalar ve Türkiye’deki BTK mevzuatı bu araçların Türkiye’ye girmesini engelliyor çünkü orada bazı mevzuat gerekçeleri var. Dataların nasıl ve kimde olduğu konusunda soru işaretleri var. Ancak bu durum cep telefonlarında geçerli olmuyor aslında iki tarafta aynı mantık çerçevesinde işliyor. O yüzden de bu arabaları Türkiye’ye getirmemiz çok mümkün olmuyor. BTK ile ODD olarak belli bir seviyeye geldik, umarım bu problemi çözeceğiz ama son iki yıldır biraz vakit kaybettik diyebiliriz bu konuda. “ açıklamalarında bulundu.
"Avrupa’da elektrikli araçlardan en yüksek vergiyi alan ülke Türkiye”
Türkiye’deki vergilerin yüksek ve teşviklerin düşük olduğunu dile getiren Bilaloğlu “7-8 ay evvel elektrikli araçlarla ilgili bir vergi artırımına gidildi. Şu anda Avrupa’da elektrikli araçlardan en yüksek vergiyi alan ülke Türkiye çünkü birçok ülkede teşvik amaçlı vergi bile alınmıyor bu araçlardan. Dolayısıyla elektrikli araçlara geçiş süreci bir miktar daha vakit alıyor çünkü üretim maliyeti daha yüksek. İçten yanmalı araçlarla elektrikli araçlar mukayese edildiğinde otomatikman yüzde 20- 30'luk bir daha yüksek bir üretim maliyeti var. Tabii ki tüketici bunu tercih etmiyor, o yüzden devletin teşviki buradaki rakamları ciddi oranda etkileyecektir.“
“2030’a kadar elektrikli araçların teşvikleri artarsa satışları yüzde 30’a çıkabilir”
Bilaloğlu'nun değerlendirmelerine göre, "Eğer Türkiye'de Avrupa genelinde olduğu gibi bir teşvik programı uygulanırsa o zaman 2030 senesindeki yıllık bazdaki elektrik araçların satışı yüzde 30’a kadar çıkabilir."
“Teşvikleri TOGG ile beraber yaparsak geç kalırız”
TOGG’un piyasaya çıkışından önce teşviklerin yapılması gerektiğini söyleyen Bilaloğlu “Açıkçası ben TOGG’un öncesinde de piyasa ve müşterilerin elektrikli araçlara hazırlanmasında, elektrikli araçlara bir 2. el piyasası oluşması açısından, yani piyasayı elektrikli araçlara hazırlama açısından, şu dakikadan itibaren öyle bir sanayi politikasını bekliyorum. Eğer bu TOGG ile yapılırsa bir miktar geç kalınmış olur çünkü bahsettiğim bu bütün unsurlar ancak TOGG ile birlikte gelişir ise TOGG’un ününü, piyasaya girişini ciddi anlamda yavaşlatacaktır. Benim beklentim TOGG ile birlikte elektrikli araçlara biraz daha teşvik verilmesi yönünde, ki yerli ürünümüzün pazardaki başarısı ve pazardaki kabulü hızlansın. Global bir marka olabilmesi için üründen ziyade bu ürünün pazarlanmak için düzgün bir network, iyi bir pazarlama stratejisi ve satış servis ağını öncelikli konular.” dedi.