Asgari ücret maratonu öncesi bilinmesi gerekenler
Milyonlarca çalışanı ilgilendiren asgari ücreti belirlemek için yapılacak toplantılar 1 Aralık'ta başlıyor. Peki asgari ücret nasıl ve kimler tarafından belirleniyor? İş dünyasının ve işçi sendikalarının beklentileri neler? İşte asgari ücret maratonu öncesi bilmeniz gereken detaylar...
Yaklaşık yedi milyon çalışanı yakından ilgilendiren asgari ücret toplantılarının ilkinin tarihi belli oldu. 1 Aralık'ta toplanacak Asgari Ücret Tespit Komisyonu aralık sonuna kadar yapacağı dört toplantıyla son kararını alacak ve 1 Ocak 2022'den itibaren geçerli olacak asgari ücreti açıklayacak.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu ne zaman toplanacak?
1 Aralık'ta ilk toplantısını yapacak olan Asgari Ücret Tespit Komisyonu 5 işveren, 5 işçi ve 5 devlet temsilcisi olmak üzere 15 üyeden oluşuyor. Komisyonda işveren tarafını temsilen Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), işçi tarafını temsilen ise en fazla üyeye sahip konfederasyon olan Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (Türk-İş) temsil ediyor. Kalan 5 üye ise devleti temsilen hükümet tarafından belirleniyor.
İlk toplantı tarihinin 1 Aralık 2021 olarak belirlendiği komisyona ilk ve son toplantılarında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ev sahipliği yapacak. İkinci toplantının ev sahipliğini işvereni temsilen TİSK, üçüncü toplantının ise işçileri temsilen Türk-İş yapacak.
Asgari ücret nasıl belirleniyor?
Tarafların yaptıkları toplantılarda talepler ve teklifler dile getirilirken üçüncü toplantıda önemli bir gösterge olarak Türkiye İstatistik Kurumu'nun asgari ücret hesaplaması sunuluyor.
Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın talebiyle bir işçinin günlük dengeli beslenme kalıbı hakkında bilgi için Hacettepe Üniversitesi hafif, orta ve ağır iş kollarında çalışan yetişkin işçilerin enerji ve besin öğesi gereksinimini karşılayacak protein, süt/süt ürünleri, yağ, karbonhidrat, sebze/meyve gibi temel besin maddelerini ve bunların günlük tüketilmesi gereken miktarları belirliyor. Buna işçi dengeli beslenme sepeti deniyor.
Geçen yıl bu çerçevede, Hacettepe Üniversitesi tarafından, hafif iş kolunda çalışan yetişkin bir işçi için 2.765 kalori, orta iş kolunda çalışan için 3.090 kalori ve ağır iş kolunda çalışan için ise 3.590 kalori alması gerektiği belirtilmiş ve bir işçinin bu kalori ihtiyacının sağlıklı beslenerek karşılayabilmek için tüketmesi gereken gıda madde ürünlerini ve bunların günlük miktarları belirlenmiştir.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun verdiği görev çerçevesinde Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Hacettepe Üniversitesi’nin belirlediği bu işçi dengeli beslenme sepetinde yer alan gıda maddelerinin günlük ve aylık parasal değerlerini,TÜFE endeksi kapsamında yer alan ve her ay internet sitesinde yayınladığı bölge bazındaki ortalama perakende satış fiyatlarını esas alarak üç farklı iş kolu için hesaplıyor.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun üçüncü toplantısında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) hesaplamalarını sunmuştu. Buna göre TÜİK tarafından asgari ücret ağır iş kolu için 2.792,10 TL; orta iş kolu için 2.507,70 TL; hafif iş kolu için 2.339,10 TL olarak hesaplanmıştı. TÜİK'in yaptığı hesaplamalarda geçen yıla göre ortalama yüzde 20'lik artış olduğu görülmüştü.
Asgari ücret 2 bin 829 lira 90 kuruş
2021 için asgari ücret 2 bin 895 lira 90 kuruş olarak uygulanıyor.
Evli ve eşi çalışmayan çalışanlar için net asgari ücret, 2 bin 879 lira 57 kuruş; evli, eşi çalışmayan ve bir çocuklu çalışan için 2 bin 919 lira 81 kuruş; evli, eşi çalışmayan ve iki çocuklu çalışan için 2 bin 960 lira 6 kuruş; evli, eşi çalışmayan ve üç çocuklu çalışan için ise 3 bin 13 lira 72 kuruş olarak veriliyor.
Net asgari ücret nasıl hesaplanıyor?
Asgari ücret brüt ve net olmak üzere ikiye ayrılıyor. Brüt asgari ücret vergiler, kesintiler öncesindeki toplam rakamı ifade ederken, net asgari ücret ise kesintiler sonrasında kalan tutarı ifade ediyor.
Kesintiler içinde sigorta primi işçi payı, işsizlik sigortası primi işçi payı, gelir vergisi ve damga vergisi yer alıyor. Bunların karşısında ise asgari geçim indirimi de uygulanıyor.
Asgari ücretin işverene maliyeti?
Asgari ücretin işverene maliyeti dikkate alınırken brüt asgari ücretin üstüne SGK işveren primi ve işsizlik sigortası işveren primi ekleniyor.
2021 asgari ücreti dikkate alındığında 3 bin 577 TL'lik brüt asgari ücrete 544 TL'lik SGK işveren primi ve 71 TL'lik işsizlik sigortası işveren primi eklenmiş ve toplam maliyet 4 bin 203 TL'ye çıkmıştı.
Asgari ücret kim ne bekliyor?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Bilgin ve Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan'ın açıklamalarıyla birlikte özel sektör ve ekonomistler de 2022 yılına ilişkin beklentilerini açıklamaya başladılar.
"Vergi yükünün hafifletilmesini destekliyoruz"
TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç
Çalışma hayatının paydaşları, işçi, işveren ve kamu olarak ortak akılla hareket ederek tüm tarafların refahını koruyacak bir asgari ücret için çalışmalarımız devam ediyor. Bu sene asgari ücret için, gerek küresel enflasyon, gerek ülkemizin rekabetçiliğini etkileyen diğer faktörler de değerlendirilerek optimal ve akılcı seviyede uzlaşı sağlayacağımıza inancımız tamdır.
"Enflasyon üzerindeki artışı devlet karşılayabilir"
İTO Başkanı Şekib Avdagiç
Asgari ücrete enflasyon oranında yapılacak zammı işverenin karşılamasını, enflasyonun üzerindeki kısmın ise asgari ücret üzerindeki vergi yükleri azaltılarak devlet tarafından karşılanmasını makul bir çözüm olarak görüyoruz.
"Enflasyonun en az 10 puan üzerinde olmalı"
MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı
2022 yılı için belirlenecek asgari ücret zammının, işveren üzerindeki asgari ücret vergi yüklerinin bir kısmı azaltılmak sureti ile mutlaka yıl sonu enflasyon oranının üzerinde olması gerektiğini düşünüyoruz. İşverenin asgari ücret yükünün hafifletilmesi noktasında da yapılacak zammın enflasyon oranı kadarlık kısmının işveren, üzerindeki kısmın da devlet tarafından üstlenilmesinin iyi olacağı düşünüyoruz. Asgari ücretteki artış enflasyonun en az 10 puan üzerinde olması gerekir.
"Asgari ücret beklentim 3 bin 400-3 bin 600 TL"
HİSİAD Başkanı Çetin Tecdelioğlu
Biz zaten asgari ücretin üzerinde maaşlar veriyoruz. Her zaman asgari ücretin artı 300-500 TL üzerinde eleman alıyoruz. Benim beklentim 3400-3600 aralığında olacağı yönünde. Her iki tarafı mutlu edecek bir artışın geleceğini tahmin ediyoruz
"Asgari ücret 5 bin 200 TL olmalıdır"
DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu
Asgari ücret artışında yoksulluk sınırı bir kriter olarak alınmalı ve hanede 2 çalışan olduğu varsayımından hareketle, o haneye en azından bir yoksulluk sınırı kadar gelir girmelidir. Asgari ücret saptanırken bütün ücretlerde iyileşme sağlayacak vergi ve prim desteği sağlanmalıdır. En düşük emekli aylığı asgari ücret düzeyinde olmalıdır ve diğer emek gelirlerindeki artışlar asgari ücret artışının altında kalmamalıdır. Gerek yoksulluk sınırı gerek gıda fiyatları artışı ve gerekse ekonomik büyüme dikkate alındığında 2022 yılında asgari ücreti en az net 5 bin 200 TL olmalıdır.
"En az yüzde 25 artış bekliyorum"
TÜSİAD Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç
Asgari ücret zammının enflasyona birtakım etkileri olacak. Ben yüklü bir asgari ücret zammı yapılacağını düşünüyorum. 2016 yılındaki gibi yüzde 25 civarında olacağını düşünüyorum. Belki daha bile fazla olabilir. Asgari ücret zammı belli olmadan speküle etmek doğru değil. Fakat, asgari ücret zammı piyasada çok konuşuluyor ve şirketler kendilerini buna göre ayarlıyor.
"Asgari ücrette yüzde 10 vergi indirimi, işverenden de yüzde 25 artış gelmeli"
Kiğılı Yönetim Kurulu Başkanı Abdullah Kiğılı
İşveren olarak teklifimiz devletin asgari ücrette yüzde 10'luk vergi indirimi yapması, bizim de yüzde 25 zam yapmamız yönünde. Böylelikle toplamda yüzde 35'lik zam yapılmış olur. Aksi halde çalışanlarımızdan randıman almamız zor görünüyor.
"Enflasyon oranında artış bekliyorum"
Secret CV CEO’su Okan Tütüncü
Şirketlerin en çok konuştuğu konulardan biri; bütçeler yapılırken zam ne kadar yapılmalı oluyor. Asgari ücretin nereye geldiği çok önemli. Çünkü yapılacak bütün zamlar asgari ücretle ilgili. 600 firmanın katıldığı bir araştırma yaptık. En az zam yapacak firma bile kendi firması için yüzde 20 zam yapmayı bekliyor. Firmalar bile en az yüzde 20 yapacakken, muhtemelen enflasyon oranında asgari ücret artışı olmasını bekliyorum. Reel olarak baktığınızda firmalar bunun üzerinde zam bile yapabilirler.
İşveren ve işçi tarafında artışın oransal tarafı yanında devletin aldığı verginin azaltılması ve bunun etkileri de dile getirilen konular arasında.
"Devlet vergiyi yüzde 10 düşürsün, biz de yüzde 25 zam yapalım"
Zincir Mağazalar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Serhan Tınastepe
Hem bizim yapacağımız zam hem de devletin brüt ücretten alacağı biraz azalırsa çalışanların gelirlerinde kayda değer bir artış sağlayacağız. Örnek vermek gerekirse, devletimiz asgari ücretten alınan vergiyi yüzde 10 azaltsın biz de işverenler olarak yüzde 25 zam yapalım toplamda yüzde 35’lik zam yapmış olalım.
