Vergi ve ekonomi paketi TBMM'de kabul edildi

Vergi kaçakçılığı suçuna ceza artırımı

Vergi kanunlarına göre tutulan defter ve kayıtlar üzerinde hile ve tahrif edenler ve yanıltıcı belge düzenleyenler hakkındaki hapis cezasının üst sınırı 3 yıldan 5 yıla çıkacak.

Defter, kayıt ve belgeleri yok edenler, sahte olarak düzenleyenler için öngörülen cezanın 5 yıllık üst sınırı 8 yıl olacak.

Hazine ve Maliye Bakanlığı ile anlaşması bulunan kişilerin basabileceği belgeleri, bakanlıkla anlaşması olmadığı halde basanlar veya bilerek kullananlara, ödeme kaydedici cihazlara müdahale ederek satışlara ait belgelerin kayıt alınmasına engel olanlara ve ilgili kurumlara elektronik ortamda iletilmesi gereken belge, bilgi veya verilerin iletilmesini önleyen veya bunların gerçeğe uygun olmayan şekilde iletilmesine sebep olanlara verilecek cezanın üst sınırı da 5 yıldan 8 yıla çıkarılacak.

Bu fiillerle vergi kaybı tespit edilmesine bağlı olarak tarh edilen verginin, gecikme faizi ve gecikme zammının tamamı ile kesilen cezaların yarısı ve buna isabet eden gecikme zammının; soruşturma evresinde ödenmesi halinde verilecek ceza yarı oranında, kovuşturma evresinde hüküm verilinceye kadar ödenmesi halinde ise verilecek ceza üçte bir oranında indirilecek. Tarh edilen vergi ve vergi aslına bağlı olarak kesilen cezanın bulunmadığı durumlarda verilecek ceza, yarı oranında indirilecek.

Ceza indiriminden faydalanabilmek için vergi mahkemesinde dava açılmaması, açılmışsa feragat edilmesi, kanun yollarına başvurulmaması veya başvurulmuşsa vazgeçilmesi gerekecek.

Bu suçların birden fazla takvim yılı veya vergilendirme dönemi içinde aynı suç işleme kararının icrası kapsamında işlenmesi halinde ceza, dörtte birden dörtte üç oranına kadar artırılabilecek.

Bu suçların başka bir kişi tarafından işlendiğinin veya başka bir kişiyle birlikte gerçekleştirildiğinin ortaya çıkması durumunda kamu davası açılması için rapor düzenlenmesi ve mütalaa verilmesi şartı aranmayacak.

Muhtar ücretlerinde artış

Seyahat acentelerinin 2022 yıllık aidatlarının hesaplanmasında 2022 yılı için tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranının yüzde 50'si dikkate alınacak.

Muhtarlara 14 bin 750 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucunda bulunan miktarda verilen aylık ödeneğin net tutarının, net asgari ücret tutarının altında kalması halinde aradaki fark, ödenek için öngörülen usul ve esaslar çerçevesinde herhangi bir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın ayrıca ödenecek.

Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen 27 Temmuz 2020 tarihli ve 65 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle bazı üniversitelere ihdas edilen kadrolar, kanunla yeniden oluşturulacak.

Türkiye'de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişiler, çalışma veya oturma izni alarak 6 aydan daha fazla yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları ile kanuni ve iş merkezi Türkiye'de olmayan ve bir iş yeri ya da daimi temsilci vasıtasıyla Türkiye'de kazanç elde etmeyen kurumlara yapılan konut veya iş yeri teslimlerinde, KDV'den istisna tutulmak için 1 yıllık elde tutma şartı 3 yıla çıkarılacak.

İmalat sanayi ile turizme yönelik yatırım teşvik belgesi sahibi mükelleflere, belge kapsamındaki inşaat işlerine ilişkin mal teslimleri ve hizmet ifaları 31 Aralık 2025 tarihine kadar KDV'den müstesna olacak.

Türkiye'de gerçekleştirdikleri Ar-Ge faaliyetleri sonucunda geliştirdikleri elektrik motorlu taşıt araçlarını Türkiye'de imal eden mükelleflere bu araçların geliştirilmesine yönelik verilen ve yatırım teşvik belgesi kapsamında yer alan mühendislik hizmetleri 31 Aralık 2023'e kadar KDV'ye tabi olmayacak.

İmalat sanayi ile turizme yönelik inşaat işleriyle elektrik motorlu taşıtlarla ilgili yatırımın tamamlanmaması halinde, zamanında alınmayan vergi alıcıdan, vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faiziyle birlikte tahsil edilecek. Zamanında alınmayan vergilerle vergi cezalarında zamanaşımı, verginin tarhını veya cezanın kesilmesini gerektiren durumun meydana geldiği tarihi takip eden takvim yılının başından itibaren geçerli olacak.

Bu kapsamda yapılan hizmetler nedeniyle yüklenilen vergiler, vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan vergiden indirilecek. İndirim yoluyla telafi edilemeyen vergiler, istisna kapsamında işlem yapan mükellefin talebi üzerine iade edilecek.

Hazine taşınmazlarının rayiç bedel üzerinden doğrudan satışlarında, satış bedelinin peşin ödenmesi halinde yüzde 20 indirim uygulanacak.

TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ne göre, yapı kayıt belgesi alınan yapıların üzerinde bulunduğu Hazine taşınmazlarının satışına ilişkin başvuru süresi 31 Aralık 2022'ye kadar uzatılacak.

Satış bedelinin tamamının peşin ödenmesi halinde yüzde 20, en az yarısının ödenmesi halinde yüzde 10 indirim uygulanacak. Taksitli satışlarda satış bedelinin en az yüzde 10'u peşin ödenecek, kalan bedel ise 5 yıla kadar taksitlendirilecek. Taksit tutarlarına kanuni faiz oranının yarısı uygulanacak.

Hazine taşınmazlarının rayiç bedel üzerinden doğrudan satışlarında, satış bedelinin peşin ödenmesi halinde satış bedeline yüzde 20 indirim uygulanacak.

Ticari faaliyetlerde kullanılmak üzere kiraya verilen taşınmazlar Devlet İhale Kanunu'nda yer alan hükümler çerçevesinde ihale yoluyla satışa konu edilebilecek. İhalenin yapıldığı tarihte en az 3 yıl süreyle taşınmazları sözleşmeye dayalı olarak kullanan kiracılar, öncelikli olarak satın alma hakkına sahip olacak.

Hazine taşınmazlarının, Devlet İhale Kanunu ile Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun'a göre yapılan satışlarında, satış bedelinin peşin ödenmesi halinde yüzde 20 indirim uygulanacak.

Üzerinde yapılanma olan ve yapı sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerine satılmak üzere belediyelere devredilen taşınmazların satışında satış bedelinin tamamının peşin ödenmesi halinde yüzde 20, en az yarısının ödenmesi halinde yüzde 10 indirime gidilecek.

Bu kapsamda yapı sahipleri ile bunların kanuni veya akdi haleflerine, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında yapılacak satışlarda da bu hükümler uygulanacak.

Hazine taşınmazlarının kiralanması

Kanunla, hazine taşınmazları üzerinde tesis edilecek irtifak hakları ile verilecek kullanma izinlerinde, irtifak hakkı veya kullanma izni bedellerine ilave olarak alınacak hasılat paylarına ilişkin düzenlemeye gidiliyor. Buna göre, toplam yıllık hasılat, işletmenin tek düzen muhasebe sistemindeki gelir tablosunda yer alan net satışları, iştiraklerden ve bağlı ortaklıklardan elde edilen temettü gelirleri hariç olmak üzere diğer faaliyetlerden olağan gelir ve karları ile olağandışı gelir ve karların toplamı üzerinden tespit edilecek.

İrtifak hakkı kurulan veya kullanma izni verilen Hazine taşınmazı üzerinde bulunan tesisin tamamının veya bir kısmının hak lehtarınca üçüncü kişilere kiraya verilmesi halinde, hak lehtarından brüt kiranın yüzde 1'i, kiracıdan ise tesisin işletilmesinden elde edilecek toplam yıllık hasılattan hak lehtarına ödenen kira bedeli düşüldükten sonra kalan tutar üzerinden yüzde 1 oranında ayrıca pay alınacak.

Kiracılardan alınamayan hasılat payları hak lehtarından alınacak. Yürütülen faaliyetin niteliği gereği yıllık hasılatının tespit edilememesi durumunda hak lehtarından cari yıl irtifak hakkı veya kullanma izni bedeli, kiracılardan ise hak lehtarına ödenen cari yıl kira bedeli üzerinden yüzde 20 pay alınacak.

İmar planı bulunmayan veya imar planında tarımsal amaca ayrılan Hazineye ait tarım arazileri, 31 Aralık 2019'dan önce en az 3 yıldan beri tarımsal amaçla kullanan ve kullanımlarının halen devam ettiği Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenen kullanıcılarına, cari yıl ecrimisil bedelinin yarısı üzerinden 10 yıla kadar doğrudan kiralanabilecek.

Mahalli idarelere ve sosyal güvenlik kurumlarına ait konutların satışından elde edilen gelirler hariç olmak üzere 2022 ve 2023 yıllarında ihalesi yapılan kamu konutları satışından elde edilen gelirler genel bütçeye gelir kaydedilecek.

Üzerinde yerleşim yeri bulunduğu gerekçesiyle orman sınırları dışına çıkarılarak tapuda Hazine adına tescil edilen taşınmazlar, 2/B alanlarındaki taşınmazların satışına ilişkin hükümlerle kıyas edilerek hak sahiplerine doğrudan satılacak.

TBMM Genel Kurulunda kabul edilen Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi'ne göre, 1 Nisan 2022 tarihinden önce Kamu İhale Kanunu'na göre ihale edilen mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin Türk lirası üzerinden yapılan ve düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla devam eden sözleşmelerde; 1 Ocak 2022 tarihinden sonra gerçekleştirilen kısımlar için, ihale dokümanında fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin hüküm bulunanlarda, sözleşmesine göre hesaplanan fiyat farkı tutarı oransal olarak artırılabilecek.

İhale dokümanında fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin hüküm bulunmayanlar ile hüküm bulunmakla birlikte sadece girdilerin bir kısmı için fiyat farkı hesaplananlarda, hesaplanmayan kısımlar için de fiyat farkı verilebilecek.

1 Ocak 2022 ile 31 Mart 2022 tarihleri arasında gerçekleştirilen kısımlar için ise ihale dokümanında fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin hüküm bulunup bulunmadığına bakılmaksızın, 1 Temmuz 2021 ile 31 Mart 2022 tarihleri arasında ihalesi yapılan işlerde, ihale tarihinin içinde bulunduğu aya ait endeks; 1 Temmuz 2021 tarihinden önce ihale edilen işlerde ise 2021 yılı haziran ayına ait endeks temel endeks olarak kabul edilecek ve sözleşme fiyatları kullanılarak ek fiyat farkı uygulanabilecek.

1 Nisan 2022 tarihinden önce Kamu İhale Kanunu'na göre yapım işlerine ilişkin Türk lirası üzerinden imzalanan ve devam eden sözleşmelerde, 1 Ocak 2022 ile 31 Nisan 2022 tarihleri arasında iş programına göre gerçekleştirilemeyen iş miktarı için süre uzatımına gidilebilecek.

1 Ocak 2022 tarihinden önce Kamu İhale Kanunu'na göre ihale edilen mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin Türk lirası üzerinden yapılan ve devam eden sözleşmelerden, gerçekleşme oranı ilk sözleşme bedelinin yüzde 15'ine kadar olanlar, yüklenicinin başvurusu üzerine feshedilip tasfiye edilecek.

Kamu İhale Kanunu'na göre imzalanan öğrenci taşıma ve öğle yemeği hizmet alımlarına ilişkin sözleşmeler ile öğle yemeği hizmet alımlarına ilişkin sözleşmelerin 1 Ocak 2022 ile 30 Haziran 2022 tarihleri arasında gerçekleştirilen kısımları için, sözleşmede fiyat farkı hesaplanmasına ilişkin hüküm bulunmaması kaydıyla hüküm bulunmakla birlikte sadece girdilerin bir kısmı için fiyat farkı hesaplananlarda, hesaplanmayan kısımlar için ek fiyat farkı verilebilecek.

Cumhurbaşkanlığı ofisleri, kimlik paylaşımı sisteminde yer alan verilerin paylaşımında katılma payı ödemesinden muaf tutulacak.

Gayrimenkul yatırım fonları ve ortaklıklarına muafiyet

Kurumlar Vergisi Kanunu'nda yapılan değişiklikle, yatırım fonlarından elde edilen kar paylarına ilave olarak katılma paylarının fona iadesi suretiyle elde edilen kazançlar istisna kapsamına alınacak. Bu payların dönem sonu değerlenmesinden kazanç oluşması halinde ise bu kazançlar da istisna olarak değerlendirilecek.

Gayrimenkul yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları kurumlar vergisinden istisna edilecek.

Altyapı yatırım ve hizmetlerinden oluşan portföyü işletecek gayrimenkul yatırım ortaklıklarına yönelik olarak istisna uygulamasının mevcut halinde, sadece iki yıldan uzun süreyle elde tutulan iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların yüzde 75'lik kısmı kurumlar vergisinden istisna olacak.

İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun'da yapılan düzenlemeyle, hakkında reklam yasağı kararı verilmiş olmasına rağmen bunlara reklam vermeye devam eden kurumlar vergisi mükelleflerinin bu harcamaları, vergi matrahının hesaplanmasında gider olarak kabul edilmeyecek.

Finans sektöründe faaliyette bulunan bazı kurumlar için kurumlar vergisi oranı yüzde 25'e çıkarılacak.

Çiftçilerin aciz vesikasına bağlanan kredi borçları

Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatiflerine olan borcu devam eden tarımsal üreticiler ve kefillerden kesin aciz vesikasına bağlanan alacak, faiz yürütülmeksizin takip edilecek ve yapılan tahsilat, tahsilatın yapıldığı ayı izleyen ayın ilk haftası içerisinde hazine hesabına aktarılacak.

Alacakların aciz vesikasına bağlandığı tarihten düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından aciz vesikasına bağlanan tutar dışında tahsil edilmeyen faizlerle ilgili olarak hazineye ödeme yükümlülüğü bulunmayacak. Bu düzenleme tahsilatı yapılan borçlarla ilgili olarak iade isteme hakkı doğurmayacak.

Vergi bilinci, uyarıcı ve eğitici yayınlar arasına girecek

Kanunla, radyo ve televizyonlarda ayda en az 90 dakika süreyle yapılan uyarıcı ve eğitici mahiyetteki yayınlar arasına ekonomideki kayıt dışılığın azaltılması ve önlenmesi, mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunun sağlanması ve vergi bilincinin oluşturulması, geliştirilmesi, yerleştirilmesi, farkındalığın artırılması ve toplumun tüm kesimlerine benimsetilmesi gibi konular eklenecek.

Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığında (ÖSYM) soru hazırlamak üzere görevlendirilen yükseköğretim kurumlarında görevli öğretim elemanları ile Milli Eğitim Bakanlığında görevli öğretmenlere yapılmakta olan ve süresi 31 Aralık 2021'de sona eren ek ödeme uygulaması 31 Aralık 2024 tarihine kadar uzatılacak.

Tapuda Hazine adına tescil edilen taşınmazların hak sahiplerine satışı

Üzerinde yerleşim yeri bulunduğu gerekçesiyle orman sınırları dışına çıkarılarak tapuda Hazine adına tescil edilen taşınmazların kadastrosu yapılacak. Kadastro tutanağının beyanlar hanesindeki bilgiler tapu kütüğünün beyanlar hanesine de aynen aktarılarak hak sahipliği belirlenecek. Bu taşınmazlar, 2/B alanlarında kalan taşınmazların satışına ilişkin hükümlerle kıyas edilerek hak sahiplerine doğrudan satılacak.

Kanunla, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri ve tasarruf finansman şirketlerinin, usul ve esasları Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulunca belirlenecek şekilde, bilgi sistemleri vasıtasıyla gerçekleştireceği işlemler ya da alacağı hizmetler şube açma, teşkilatlanma ve acentelik verme yasağının kapsamına girmeyecek.

Tasfiye edilen tasarruf finansman şirketlerindeki sözleşmeler

Kanunla, tasfiye edilen tasarruf finansman şirketlerinin tasarruf dönemi müşterilerinin mağduriyetlerinin giderilmesine yönelik düzenleme yapılıyor.

Tasfiye edilen şirketlerin halihazırdaki masa mal varlıklarının söz konusu tasarruf tutarlarını ödemekte yetersiz olması ve şirketlerde kaynak açığı bulunması nedeniyle, tasarruf dönemi müşterilerinin mağdur olacağı değerlendirilerek; varlıkları yükümlülüklerini karşılamayan tasarruf finansman şirketlerinin, tasarruf dönemindeki müşterilerine ait tasarruf finansman sözleşmeleri, Finansal Kiralama Faktoring Finansman Ve Tasarruf Finansman Şirketleri Kanunu'na intibak sürecindeki veya intibak sürecini tamamlayarak faaliyet izni verilen tasarruf finansman şirketlerine devredilecek.

Devredilen sözleşmelerle birlikte müşterilere iade edilecek tasarruf tutarları Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) aracılığıyla şirketlere nakden ödenecek.

Yapılacak sözleşme devirlerine ilişkin tasarruf tutarlarının tespitinde, devreden şirketin kayıt ve belgeleri esas alınacak. Devir kapsamına, hukuki süreci devam edenler hariç olmak üzere, devreden şirketin tasarruf dönemindeki tüm tasarruf finansman sözleşmeleri dahil olacak.

Tasarruf finansman sözleşmesi, devredilen müşteri tarafından devralan şirkete sözleşme fesih talebinde bulunulması halinde, ilgili tasarruf finansman sözleşmesi, devreden şirkete iade edilecek. İade edilen tasarruf finansman sözleşmesine ilişkin tasarruf tutarı tasfiye masası tarafından sıra cetveline tabi olmaksızın bir ay içinde müşteriye nakden ve defaten ödenecek.

Sözleşmesini devralan şirkette devam ettirmek isteyen müşterinin tasarruf tutarı, devralan şirketin talebi üzerine tasfiye masası tarafından devralan şirkete mutabakat tarihinden itibaren bir ay içinde nakden ve defaten ödenecek. Tasfiye masası tarafından devralan şirkete ödenecek tutar, müşterinin devreden şirkete ödemiş olduğu tasarruf tutarı ile sınırlı olacak.

Devralan şirket ile yeni tasarruf finansman sözleşmesi imzalayan müşterilere tahsisat yapılabilmesi için, yeni sözleşmenin imzalandığı tarihte sözleşme tutarının yüzde 40'ı kadar tasarruf yapılmış olması ve tasarruf ödemesi yapılan sürenin, toplam sözleşme süresinin beşte ikisine ulaşmış olması zorunlu olacak.