Petrolde senaryo analizi

Daha önce emtia fiyatlarındaki yükseliş trendine katılmayan petrol, Libya kargaşası ardından 105 dolar/varile kadar yükseldikten sonra biraz geriledi. 2010 Temmuzunda Rusya’da başlayan buğday sıkıntısı ile gıda fiyatları artmış, ardından pamuk ve kauçuk gibi emtialar da rekor seviyelere yükselmişti. Şimdi petrol arayı kapatmaya çalışıyor. 2008 yılında rekor petrol fiyatı daha çok spekülasyondan kaynaklanmıştı. Bu defa arz yönlü endişeler. Libya hem kaliteli petrol (daha az yoğun ve daha az sülfür içerikli) hemde rezervleri açısından önemli bir üretici.

Bu süreçte petrol fiyatı yükselir mi yada düşer mi sorusunun cevabı doğrudan Libya’daki gelişmelere ve batının politik oyunlarına bağlı. Petrol fiyatını etkilemesi açısından üç ayrı senaryo’ya bakalım.

1. En iyi senaryo: Kaddafi yönetimden uzaklaşır ve bir tür cemaatler topluluğu iş başına gelir ve iç savaş önlenirse petrol fiyatı düşer. Ancak, Kaddafi Tunus’un Ben Ali’sinden, Mısır’ın Mübarekinden farklı olarak batı tarafından yönetilen bir diktatör değil. Yakında, Birleşmiş Milletlet Güvenlik Konseyinden yeni yaptırımlar gelecek demektir. Gaddafi, petrol gelirleri ile 5-6 milyonluk nufusuna sürekli harcama yapmış, en hücra köşelere kadar altyapı tesislerini taşımıştır. 2004 yılında ambargonun kaldırılması ile Libya’da batının etkisi artmış ve ülke çok farklılaşmıştır. Gaddafi çekilirse gidecek ülke bulabilmesi zor. Kaddafi’yi kabul edecek ülke ciddi sorumluluk yüklenir. Suudi Arabistan’ın sürgün diktatörler için kapısı açık olmakla birlikte Kaddafi için bu mümkün görünmüyor. Güney amerika, Avrupa yada Rusya gibi ülkeler de risk almak istemiyeceklerdir. Belki Sahra altında bir ülke bulabilir. Bu senaryo ile petrol akışı devam eder ve fiyatı tekrar stabilize olur.

2. En kötü senaryo: Kaddafi direnir ve iç savaşa giden bir süreç başlatır. Arz kesintisi ile petrol fiyatı korkulduğu gibi yeni rekorlara taşınabilir.

3. İlk ikisi arasında bir durum: Burada anahtar faktör petrol fiyatı. Petrol fiyatında ciddi bir sıçrama olmaz ama yüksek fiyat uzun süre seviyesini korur. Bu süreçte küresel ekonomik büyümede yavaşlama gözlenir ve bazı batı ülkeleri stagflasyon veya resesyona yenik düşebilirler. Tabi, nasıl bir senaryo gelişeceğini bilmiyoruz. Olaylar geliştikçe (iyi yada kötü) petrol fiyatı oynaklığına devam edecektir. En önemli barometre altın ve S&P endeksi.

Yatıştırmaya çalışıyorlar Şimdi ortalığı sakinleştirme süreci yaşanıyor. Yükselen petrol fiyatının zaten kırılgan olan küresel ekonomiyi dar boğaza iteceği endişesi ile koro halinde birçok ağızdan açıklamalar yapılıyor. Suudi arabistan, özellikle Libya’nın tedarikçi olduğu İtalya ve Fransa’ya musluklarını açacağını açıkladı. Suudi arabistan Libya’dan kesilen petrolün miktar olarak yerini doldurabilir ama kalitesini değil. Libya petrolü Nijerya (bonny) ve WTI gibi kaliteli. ABD ise durumdan pek endişeli görülmüyor. 2004 yılında Libya’ya ambargonun kalkması ile bir miktar petrol satın almaya başlamasına rağmen rafine ürün stokları (Oklohoma) yüksek ve Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) 145 gün yetecek 1.6 milyar varil acil durum için yedek stok olduğunu vurguladı. En güçlü ağız, Obama’nın arz kesintisinin problem olmayacağı açıklaması enerji piyasasını sakinleştirmek için.

Piyasalar açısından gelişmelere göz atarsak, opsiyon piyasaları en iyi rehberdir. S&P ve benzeri hisse senedi piyasalarında her zaman kazanma sevinci ile kıyaslandığında kaybetme korkusu ağır basar ve o sebeple, opsiyon arenasında Satım (Put) Opsiyonları daha pahalı olur. Piyasa düşer endişesi ile sigorta amaçlı satım opsiyonları revaçtadır. Opsiyon fiyatları yatırımcının duygusal sapma’sını gösterir. Oysa, tahıl ve petrol gibi emtialarda tedarik yada arz kesintisi endişe yaratır ve bu defa Alım (Call) Opsiyonları daha pahalı olurlar. Geçen hafta Libya kargaşasıdan arz kesilir endişesi ile birlikte bir seans içinde 90.00 dolar/varil kullanım fiyatı olan Nisan vadeli Satım (Put) Opsiyon’unun fiyatı 2850 dolardan 1000 dolara düşerken aynı kullanım fiyatı ve vadesi olan Alım (Call) Opsiyon’unun fiyatı 2500 dolardan 10650 dolara sıçramıştı!

Nisan vade NYMEX petrol (günlük)

Nasıl bir yatırım stratejisi?

Risk, petrol fiyatının yükselmesi yönünde olmasına rağmen önümüzdeki aylarda 85-100 dolar/varil arasında seyretmesi gerçekçi bir senaryo olarak görünüyor. Son günlerde yükselen (VIX endeksi) oynaklık sebebiyle opsiyon fiyatları yüksek. Tutucu yatırımcılar 70.00 dolar/varil satım opsiyonları satarak getiri sağlayabilirler. Daha yüksek getiri peşinde olan yatırımcılar ilave olarak 130-140 dolar/varil alım opsiyonları satarak ‘Strangle’ yapabilirler.

Mayıs vade (43 gün) 130 alım opsiyonu 1200 dolar

Mayıs vade satım opsiyonu 350 dolar