Üç yıl önce Yunanistan'ın borçları yeniden yapılandırılıp borç yükü hafifletilseydi, bugün Yunanistan ekonomisi bambaşka bir yerde olurdu. Üç yıl önce Yunanistan'ın Euro'dan çıkmasının önü açılmış olsaydı, bugün çok farklı bir Yunanistan ekonomisi ile karşı karşıya olabilirdik. Yunanistan'ın borçları ancak iki ay evvel yeniden yapılandırıldı. Şimdi de Yunanistan'ın Euro'dan çıkabileceği konuşuluyor.
Köprünün altından son üç yıldır çok sular geçti. Üç yıl öncesine göre, Yunanistan ekonomisi bugün reel olarak yaklaşık yüzde 20 daha küçük. Avrupa Yunanistan ekonomisi üzerine yaklaşık 200 milyar Euro para döktü. Sonuç fiyasko. Yunanistan'daki siyasi eğilimler Yunan halkının artık daha fazla özveri göstermek istemediği yönünde.
O halde, Yunanistan'ın Euro'dan çıkması gerçek bir seçenek mi?
EURO'DAN ÇIKMAK ÇÖZÜM MÜ?
Galiba, Yunanistan'ın Euro'dan çıkması ne Yunanistan ne de Euro Bölgesi açısından gerçekçi bir seçenek konumunda. Yunanistan açısından Euro'dan çıkmak reel ücretlerin yarı yarıya düşmesi anlamına gelecek. Hiperenflasyon yaratılacak. Yeni para biriminin diğer paralar karşısındaki değeri önce çok hızlı düşecek. Toparlanması zaman alacak. Bütün bunlar üç yıl önce Yunanistan Euro'dan çıksaydı da olacaktı. Ama, şimdi, Yunanistan yüzde 20 daha küçük bir ekonomi ile bunu yapıyor olacak. Belki, bir yüzde 20-30 daha küçülmek zorunda kalacak. Kısacası, hasta böyle bir tedavi için çok daha zayıflamış durumda. Dayanma gücü yok gibi.
Euro Bölgesi açısından, üç yıl önce Yunanistan Euro'dan çıkmış olsaydı, en zayıf halkanın zincirden ayrılması anlamına gelecekti. Belki, zincir daha dayanıklı hale gelmiş olacaktı. Şimdi, zincirdeki zayıf halka sayısı arttı. Üç yıl öncenin güçlü halkalarından bazıları zayıfladı. Dolayısıyla, en zayıf halkanın zincirden ayrılması zinciri güçlendirmiyor. Aksine, bir sonraki zayıf halkaların da zincirden çıkarılmasını daha gerçekçi bir seçenek haline getiriyor. Yani, zincir, zincir olmaktan çıkma riski ile karşı karşıya kalıyor.
Kaldı ki, bazı ülkelerin Euro kullanmaktan vazgeçmesi o ülkelerin artık yardıma ihtiyacı olmadığı anlamına gelmiyor. Aksine, Euro'dan çıkan her ülke daha büyük yardımlara ihtiyaç duyabilecek. Dolayısıyla, zinciri kısaltmak yardım verebilecek konumdaki ülke ve kurumların maliyetini düşüren bir strateji olmaktan çıkmış durumda.
AVRUPA BONOSU KURTULUŞ MU?
Tüm zayıf halkaları zincirin bir parçası olarak tutmak nasıl olacak? Üç yıldır ilk akla gelen çözümlerden biri Euro çapında ortak borçlanma senedi çıkarmak. Borçlanmakta zorlanan ülkeler, kendi bonolarını çıkararak borçlanmak yerine, arkasında Almanya ve Fransa gibi ülkelerin de kefaleti olan ortak bir bono çıkarma yoluyla borçlanabilecek. Bu, şu anlama geliyor: Zincirin şimdilik güçlü halkaları zayıf halkaları bypass ederek kendi aralarında daha kısa bir zincir oluşturacaklar, ama zayıf halkalar da kenarda durmaya devam edecek. Zincir kısalacak. Daha yüksek bir baskıya güçlü halkalar kendi aralarında dayanmaya çalışacak. Korku elbette şimdiki güçlü halkaların hızla güçsüzleşip güçsüzleşmeyeceği.
Konu dünkü yazımın ana fikrine geliyor: Gül bahçesini bataklığa doğru uzatmaya çalışmak bataklığı kurutur mu yoksa bataklık gül bahçesini de yutar mı? Almanya'nın korkusu da bu. Bu nedenle Almanya ortak bono projesine karşı çıkıyor.
