Advertisement


Bu hafta tam bir petrol şoku yaşadık.
Arz kaynaklı bu şok uluslararası finans piyasalarını sarstı. Tabii biz de nasibimizi aldık.
Petrol fiyatlarının talepten, arzdan ve finansal spekülasyonlardan kaynaklanan nedenlerle değişim gösterdiğini artık biliyoruz.
Önümüzdeki dönemde petrol fiyatlarının hangi düzeyde durulacağını şu aşamada tahmin edemiyoruz. Belli olan oynaklığın yüksek olacağı.
Beklentim, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki gelişmelerin daha bir süre devam edeceği noktasında yoğunlaşıyor. Dolayısıyla petrolün varil fiyatının yukarı yönlü bir seyir izleyeceğini varsaymak yanıltıcı olmayacaktır.
Ben burada fiyatın oluşmasında arz eksikliğinden çok finansal spekülasyonların rol oynayacağını düşünüyorum.
Grafikten de izleneceği gibi orta ve uzun dönemli petrol sözleşmelerinin sayısı Temmuz 2010'dan bu yana yukarıya doğru yönelmiş durumda. Bu eğilim petrolde ileriye dönük sözleşmelerin fiyatını da artırmış.
Bunun anlamı şu: Finans sistemi petrol fiyatlarının yükseleceğini tahmin ediyor. Düzenlenen bu sözleşmeleri piyasada satarak para kazanıyor. Aynı işlemi tekrar yapıyor, tekrar para kazanıyor.
Aşağı yönlü petrol fiyatı bekleyişlerinde ise gelir sağlamak zor. O nedenle bekleyişleri yukarıya doğru yönlendirmek spekülatörlere daha cazip geliyor.
Durum böyle iken, hafta içinde yaşadığımız şok bu tür finansal spekülatörlerin eline önemli bir koz verdi. Kuzey Afrika ve Ortadoğu'da suların durulmayacağının anlaşılması sonucu ileriye dönük sözleşmelerden para kazanma olanağı da yükseldi.
Kanımca, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da ne olursa olsun, finans piyasaları bu olanağı değerlendirir ve petrol fiyatlarını yukarıya doğru tırmandırırlar.

Türkiye de şoku ağır yaşadı
Bu hafta yaşanan petrol şoku özellikle perşembe günü bizi hisse senetleri fiyatlarındaki ani düşüşler yoluyla etkiledi. Sert satışlar gözlemledik.
Bunun nedenlerini kısaca şöyle özetleyebiliriz.
■ Türkiye'nin kronik cari işlemler açığı ve petrol fiyatlarındaki artışın makro dengelere olumsuz yansıma olasılığı yabancıları bir anda korkuttu. Çıkmak istediler.
■ Hedge fon ve benzeri gölge bankalar petrol şokuna ters pozisyonda yakalanınca ilk etapta petrol ithal eden ve bize benzer ülkelerden pozisyon azaltmak istediler.
■ Son dönemlerde emir iptali gibi IMKB işlemlerinde yapılan değişiklikler kriz dönemlerinde ters etki yaptı. IMKB'de likidite kurudu. Panik arttı.
Dün Suudi Arabistan'ın girişimi ve durumun bir kez daha gözden geçirilmesi ile piyasalar biraz düzeldi. Ama sadece şimdilik.