TAHSİN AKÇA

Kovid-19'da ikinci dalgayla birlikte kısıtlamaların artmasının istihdam piyasasına etkisini sınırlandırmak için yeni önlemler devreye girdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın imzasıyla, İşsizlik Sigortası Kanunu'nun geçici 10, 19, 21 ve 26. maddelerindeki bazı sürelerin uzatılmasına ilişkin karar, Resmi Gazete'de yayımlandı.

Buna göre halen uygulanmakta olan normalleşme desteği 30 Haziran 2021 tarihine kadar uzatıldı, önceki uygulamada 3 ayla sınırlandırılmış olan yararlanma süresi de 6 aya çıkarıldı.

Ayrıca İstihdamın korunması ve artırılması kapsamında işverenlere prim ve vergi desteğini düzenleyen İlave İstihdam Teşviki süresi 31 Aralık 2022 tarihine kadar uzatıldı. Bu teşvik ile bir önceki yılın ortalama sigortalı sayısına ilave istihdam edilenler için sağlanan prim desteği uygulaması süresi 2022 sonuna kadar devam edecek.

Bunların dışında kadın, genç ve mesleki yeterlilik belgesi olanların istihdamına uygulanan prim teşviğinin süresi de 31 Aralık 2022'ye kadar uzatıldı.

Kısa çalışmaya başvurmamış olanlara yeni fırsat

İstihdamı korumaya dönük diğer bir önlem de Kısa Çalışma Ödeneği'ne yeni başvuru hakkının yeniden açılması oldu. Normalleşme desteğine geçilmesi nedeniyle 30 Haziran öncesi kısa çalışmaya başvuru yapmamış olanların yararlanma hakkı bulunmuyordu.

Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile 30 Haziran 2020 öncesi başvuru yapmayan işyerleri de kapsama alındı. Buna göre koronavirüs nedeniyle 30 Haziran tarihine kadar Kısa Çalışma Ödeneğine başvurmayan işyerleri, 31 Aralık 2020 tarihine kadar İŞKUR’a başvurmaları durumunda 1 Aralık 2020 tarihinden sonraki dönem için 3 ay süreye kadar Kısa Çalışma Ödeneği'nden yararlanabilecekler.

Kısa çalışma ödeneği tutarı nasıl hesaplanıyor?

Kısa çalışma ödeneği tutarı; sigortalının son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 60'ı olarak belirleniyor. Ancak bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği tutarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde 150'sini geçemiyor. Buna göre asgari ücretli için halen Kısa Çalışma Ödeneği tutarı 1752 TL.

İşe dönüş desteği nasıl uygulanacak?

Sosyal Güvenlik Kurumu da genelge yayımlayarak, 1 Ocak 2019 – 30 Nisan 2020 tarihleri arasında işten çıkartılan sigortalı veya sigortasız işçiler ile halen sigortasız çalıştırdığı işçileri işe alarak sigorta girişi yaptıran işverenlere sağlanacak desteğin nasıl uygulanacağına açıklık getirdi. Söz konusu işçileri 31 Aralık 2020 tarihine kadar işe alacak işverene, işçi başına günlük 44.15 TL olmak üzere, aylık 1324.50 TL’ye kadar işe dönüş desteği sağlanacak.

İşveren işe aldığı işçileri ücretsiz izne ayırmak zorunda kalırsa, işçilere aylık 1168 TL nakdi ücret desteği verilecek. Söz konusu tarihler arasında işten çıkartılmış işçinin işe dönüş başvurusu işverence kabul edilmezse, işçiye ayda 1030 TL destek sağlanacak. Destek ödemeleri, işten çıkarma yasağı süresince devam edecek.

Şirketler kısa çalışma ödeneği ve normalleşme desteğine yöneliyor

Temmuz ayında atılan destek adımlarının bir parçası olarak kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteği alanlar için, normal haftalık çalışma düzene geçilmesini teşvik etmek amacıyla normalleşme desteği uygulaması başlatılmıştı.

Normalleşme desteği de denilen her işçi için işverene prim desteği uygulaması 1 Ağustos 2020'den itibaren başlatılmış, 31 Aralık tarihine kadar kısa çalışmanın/nakdi ücret desteğinin sona erdiği tarihi takip eden aydan itibaren üç ay süreyle uygulanması planlanmıştı.

O tarihten itibaren en son verinin açıklandığı 6 Kasım'a kadar işverenlere toplam 2,1 milyon çalışan için 1,6 milyar lira normalleşme prim desteği verildi. Bu dönemde kısa çalışma ödeneği ve nakdi ücret desteğinden normalleşme desteğine kayış dikkat çekti.