Pandemi ile özellikle dijital dönüşümün önemi ön plana çıktı. Online alışveriş, eğitimin dijitalleşmesi ile demokratikleşmesi
yani ekonomik statüden, yaştan daha bağımsız tüm kitlelere ulaştırılabilen bir hale dönüşümü hızlanıyor mu, çok kişinin
adını daha önce duymamışken bir anda bütün dünyanın kullanmaya başladığı Zoom gibi uygulamalar iş yaşamımızı kalıcı şekilde değiştirecek mi, gibi sorular en çok konuşulan konular oldu. ABD’de özellikle teknoloji hisselerinden oluşan Nasdaq endeksi de verilen bütün kayıpları alıp üstüne yeni rekorlar kırınca bende bu konu hakkında yazmaya karar verdim. İlk olarak da Blokzincir’i ve kullanım alanlarını Birleşik Arap Emirlikleri penceresinden anlatmak istedim.
Dubai’ye gelenlerin dikkatini çekmiştir. İddialı hedefleri, ikonik binalari, en büyük, en uzun, ilk gibi sıfatları çok seviyorlar. Biz
de hiç limit yoktur diyorlar. En akıllı şehir Dubai olsun istiyorlar. Dubai’nin özelliği şirket gibi yönetilmesi. Vizyoner lider. Bol para ve az nüfus. Devlet her şeyde başı çekiyor. Hedef veriyor ve özel sektör arkasında geliyor. Yaşam kalitesinde, mutlulukta dünyanın 1 numarası olmak istiyorlar. Artificial intelligence (Yapay Zekâ), Happiness (Mutluluk), Tolerance (Hoşgörü) Bakanlıkları var.
Dubai ekonomisi, turizm, ticaret, fuar, gayrimenkul, havacılık gibi farklı sektörlerle çeşitlendirilmiş olmasına karşın Covid-19
bütün bu sektörleri kötü etkilediği için Dubai ekonomisi de ciddi ölçüde etkilendi. Körfezde ekonomilerini her zorluğa karşın
ayakta tutabilecek bir kale olarak görülen Petrol de fiyatların düşmesiyle, beklenen tampon görevini yeterince yerine getiremedi. 900 bin expatin ülkeyi terk edeceği yazılıyor.
Ekonomi şu anda kötü olmasına rağmen devam eden bir şey var o da Blokzincir stratejisi.
2016 yılında 2020 Dubai blokzincir Stratjisi açıklandı; hedefler
şöyleydi
-Hükûmet etkinliğini artırmak
-Endüstri ve ekosistem oluşturmak
-Liderlik; Blokzincir entelektüel sermayesine merkez olmak
-Tamamen Blokzincir ile işleyen ilk şehri yaratmak
-Operasyonel maliyetleri azaltmak
-Dijital güvenlik
-Karar alma mekanizmalarına entegre etmek
2018 yılında da 2021 Emirliklerin Blokzincir Federal Stratejisi açıklandı. Hedefler;
- 2021’de federal seviye hükûmet işlemlerinin %50’sini Blokzincir teknolojisi ile gerçekleştirmek
- 12 Aralık 2021’de Dubai’de işlemleri %100 kâğıtsız hale getirmek
BAE hükûmetinin Blokzincir kullanımı ile tasarruf beklediği alanlar ise şöyle
-11 Milyar dirhem (3 milyar dolar) işlemler ve dokümantasyon
-398 milyon dirhem (100 milyon dolar) yıllık basılan doküman
-Yıllık 77 milyon çalışma saati
2020’de Blockchain Deployment Toolkit (Blokzincir Uygulama Araç Kiti), yani kurumların Blokzincir uygulamaları için yol gösteren alet çantası açıklandı.
Blokzincir ekosistemini oluşturan kurumlar:
Dubai Future Foundation (Dubai Gelecek Vakfı)
Dubai Blockchain Centre (Dubai Blokzincir Merkezi),
Area 2071
Dubai Future Academy (Dubai Gelecek Akademisi)
Smart Dubai (Akıllı Dubai)
Global Blockchain Council (Küresel Blokzincir Konseyi)
40 Hükûmet kurumu
120 Blokzincir şirketi
200’den fazla insiyatif
Dünya Ekonomik Forumu 4. Endüstri Devrimi Merkezi (Başkanı bir Türk ; Murat Sönmez) ile BAE ortak bir çalışma yaparak sonuçlarını açıkladılar. Çalışmada özel ve kamu sektöründe 100’den fazla çalışanla ve kurumla anket yaparak zorlukları ve başarı faktörleri belirlediler. Bunu üç temel başlığa ayırdılar; kamu, özel sektör ve servis sağlayıcılar.
Kamuya göre en büyük zorluk, gerekli paydaşları bir araya getirebilmek.
Özel sektöre ve servis sağlayıcılara göre ise düzenleyici kurumlardan kaynaklanan belirsizlikler en temel sorunlar olarak ön
plana çıktı.
En çok dikkat çeken zorluk, teknik zorluklar değil uygulamada karşılaşılan operasyonel ve yasal zorluklar oldu. Kurallara uyumu denetleyen bölümler, yeniliklere yeteri kadar açık olamıyor, eski kafalı davranabiliyorlar ve merkezi yönetimi de değişikliğe ikna etmek kolay değil.
Hükûmet için eğitim daha zorken özel sektör izin yasal uyum daha zor.
Başarı faktörleri şöyle,
Hükûmet ve servis sağlayıcıları için en değerli kullan alanını bulmak
Kurumlar için iyi tanımlanmış kapsam, beklenti, roller ve sorumluluklar oluşturmak
4 adet özel sektörde, 3 adet kamuda Blokzincir uygulama örnekleri bu raporda bahsedilmiş
* DP World (Lojistik) - Küresel ticareti kolaylaştıran dijital
platform oluşturmak
* Emirates Airlines (Havayolu) - Sadakat programını zenginleştirmek
3- Emirates NBD (Banka) - Çek yolsuzluğunu QR kod kullanarak çözmek
4- Etisalat (Telekom) - Fatura finansmanı güvence altına almak
Kamu
* Abu Dabi Dijital Otoritesi; Güvenli veri değişimini desteklemek
* Sağlık Bakanlığı; Organ bağışı sürecini iyileştirmek ve
güvenceye almak
* Smart Dubai- Ödeme mahsuplaşması ve takasını çözmek
Bunun dışında BAE’de çok farklı kullanım alanları şu anda
uygulanmakta;
* E- KYC (Electronik – Müşterini tanı)
* International remittance (Uluslararası havale)
* Supply chain finance (Tedarik zinciri finansmanı)
* Trade finance (Ticaret finansmanı)
* Dubai Land Department (Dubai tapu kayıtları bölümü)
* DEWA /Dubai elektrik ve su idaresi)
* Digital currency BAE-S. Arabistan (Dijital para)
* Blockchain wallet (Blokzincir cüzdanı)
* Interblockchain (Blokzincirler arası işlemler
* Digital art (Dijital sanat)
* Energy and blockchain (Enerji ve Blokzincir)
* Digital vasiye
* Tıbbi kayıtları güvence altına almak
* Para transferini kolaylaştırmak
* Araba ömrü boyunca tüm işlemleri kayıt altına almak
* Noter hizmetler
* Okul kayıtları, diplomalar
Özellikle Pandemi sonrası iki alana daha ilgi arttı:
* Seyahat kayıtları
* Sağlık kayıtları
Örnekleri çoğaltmak mümkün ama ilk etapta bu uygulamaları hayatımızda çok hissetmiyoruz çünkü ilk uygulamalar şirketler
arasında B2B gerçekleşiyor.
B2C yani tüketici uygulamaları daha sonra hayatımıza girecek.
Blokzincir için Devrim diyenler var, sadece iş yapma yaklaşımında değişiklikler olacak diyenler de. Mevcut aşamayı internetin veya elektronik postanın ilk çıktığı zamanlara benzetenler var. O zamanlarda da “tamam güzel ama bunu kim kullanacak” tartışmaları vardı. Şimdi ise hayatımızın değişmez parçaları oldular. Blokzincir de görünen o ki aynı süreçten geçecek ve hayatımızın bir parçası olacak. Hayatımızı nasıl değiştirdiğini belki de 5-10 yıl içerisinde hep birlikte göreceğiz. Kullanım alanları arttıkça, yeni fikirler birbirini besleyecek ve değişim kendiliğinden gelecek.
Blokzincir uygulamaları iş yapış şekillerimize, farklı bir kültürel veya yeni bir felsefe ile bakmamızı gerektiriyor. Merkezi bir kontrol yerine topluma dağıtılmış demokratik bir kontrole dayalı bir sisteme geçişi sağlıyor. Bu da ekonomilerin daha
demokratik yönetilmesine, merkezi sistemlerin olmadığı, zayıf olduğu veya dezavantajlı kesimleri dışladığı ülkelerde herkesin
finansal kaynaklara erişimine olanak sağlayabilir. Kim bilir belki de korumacılığın ve ticaret savaşlarının arttığı bu dönemde
değişim bu sefer teknolojinin ısrarı ve öncülüğüyle gelecek.
