E-TİCARETTE TÜKETİCİ HAKLARI ÜZERİNE…

Türkiye ekonomisinin her yıl üzerinde, yüzde 40’a yakın bir büyüme sergileyen e-ticaret sektörünün gelişimi beraberinde bazı soruları da akla getiriyor. Türkiye’de e-ticaret pazarının büyüklüğüne baktığımızda toplam pazar 18,9 milyar TL.’ye ulaştı. Girişimciler için bir fırsatlar dünyası olan, tüketiciler için ise ucuz ürünlerin bir tıkla kapınızda olduğu bu mecradan yaptığımız alışverişlerde, haklarımızı yeterince biliyor muyuz?

Bugünkü yazımda ‘Gündem Teknoloji’ programım sırasında sıkça karşılaştığım sorulardan, online alışverişlerde tüketici haklarının neler olduğuna yer verdim. Tüm gelişmekte olan ülkelerde perakende sektörü içerisindeki payı yüzde 4,5 olan online alışverişte, Türkiye’de bu oranın hala yüzde 1,6’da kalmasının en büyük nedenlerinden biri, güvensizlik. Diğer bir deyişle tüketicilerin haklarını yeterli düzeyde bilmemesinden kaynaklanmakta. Online alışverişte tüketiciler 28 Mayıs 2014’de yürürlüğe giren 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile devlet tarafından korunmakta.

Elektronik ortamda alışverişte düzenlemeler mesafeli satış sözleşmesi kapsamına girmekte. Satıcı veya sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı fiziksel varlığı olmaksızın, mal veya hizmetlerin uzaktan pazarlanmasına yönelik olarak oluşturulmuş bir sistem çerçevesinde, taraflar arasında sözleşmenin kurulduğu ana kadar ve kurulduğu an da dahil olmak üzere uzaktan iletişim araçlarının kullanılması suretiyle kurulan sözleşmeleri kapsamakta.

PEKİ ONLINE ALIŞVERİŞTE HANGİ HAKLARA SAHİBİZ?

Tüketicinin en temel hakkı, iade hakkı…

Tüketici herhangi bir sebep göstermek durumunda kalmadan aldığı ürünü, 14 gün içerisinde iade etme (cayma) hakkına sahiptir. Süre, ürün kullanıcının eline geçmesiyle başlıyor.

Diğer bir hakkımız ise, ayıplı ürün değişimi ya da ücretin geri iadesi. Tercih edilen ürün ile kullanıcıya ulaşan ürünün uyuşmaması durumunda ortaya çıkan durum. Tüketici, açık ayıplı ürünlerde 6 ay içerisinde, gizli ayıplı ürünlerde 2 yıl boyunca hakkını arayabiliyor. Örneğin satın aldığınız cep telefonun ambalajının içerisinden camı kırık çıkmışsa bu açık ayıplı ürün kapsamına girerken, satın aldığınız ürünün zamanla bir defosuyla, bozulması durumuyla karşı karşıya kalıyorsanız bu gizli ayıplı ürün kapsamına girmekte. Gizli ayıplı ürüne örnek olarak aldığınız bir trikonun tüylenmesini gösterebiliriz. Bu durumda tüketici ürünü iade, ürün değişimi, indirim talep etme hakkına sahiptir.

Eğer ayıplı mal kullanıcıya zarar vermişse tazminat talebinde de bulunabilir.

Tüketici satın aldığı ürünle ilgili problem yaşadığında satıcı firmayla görüşemiyor veya ulaşmıyorsa Tüketici Sorunları Hakem Heyetine başvurabilir. Bu heyete başvurmak için asgari parasal sınır ilçelerde ürünün bedelinin 2.320 TL.ye kadar olması, il hakem heyetlerinde ise 2.320 TL. ile 3.480 TL. arası olması gerekmekte. Ürün bedeli 3.480 TL’yi aşıyorsa, tüketici, Tüketici Mahkemesi’ne başvurabilir eğer bulunduğu yerde Tüketici Mahkemesi yoksa Asliye Hukuk Mahkemesi’ne gidebilir.

Tüketicinin dikkat etmesi gereken bir diğer konu alışveriş yaparken Satış Sözleşmesinin okunması. Satış Sözleşmesi okunmadan alışveriş sitelerinden alışveriş yapılmaması gerekir.Satış Sözleşmesi olmayan ürün veya hizmet ile ilgili herhangi bir problem çıktığında, tüketici, yukarıda bahsettiğim haklarından yararlanamıyor.

Tüketici ürün satın alırken malın özellikleri, fiyatı, kullanım koşulları ve garanti şartları, Satış Sözleşmesinde yer almalı. Eğer e-ticaret sitesi bu Satış Sözleşmesini alıcıya sağlayamıyorsa, o alışveriş sitesinden alışveriş yapılmamalı.

Elektronik ortamda alışveriş çok geniş bir eko sistem ve hızla büyüyen bu eko sistemin sağlıklı büyümesi için hukuksal düzenlemelerin satıcılar olduğu kadar tüketiciler tarafından da biliniyor ve kullanılıyor olması gerektiği görüşündeyim.

Hakkını arayan, bilen tüketici, bilinçli tüketicidir…