İngiltere Başabakanı Liz Truss istifa ettiğini açıkladı. İngiltere'de Boris Johnson'un istifa etmesi sonrası yapılan oylama ile göreve gelen Truss 44 gün görevde kalarak ülkenin en kısa süre görevde kalan başbakanı oldu. Başbakan, Muhafazakar Parti halefini seçene kadar başbakan olarak kalacağını ve sürecin bir hafta içinde tamamlanacağını söyledi.
Truss, Eylül başında iktidara gelmiş ve büyüme için kapsamlı bir çaba sarf edeceklerini vaat etmiş, ancak ekonomik programın nasıl fonlanacağına dair endişeler arasında hem sterlin hem de tahvillerin çökmesiyle finansal piyasalar programa olumsuz tepki vermişti. Başbakan tepkiler sonrasında Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng'i görevden almış ve yerine mini pakete karşı olan Jeremy Hunt'ı atamıştı.
Bu değişiklik sonrası görevine devam edeceğini açıklayan Başbakan için Çarşamba yapılan olaylı parlamento oylaması sonrası karşıt sesler yükselmiş ve Truss'ın istifa etmesi gerektiği tepkileri seslendirilmeye başlanmıştı.
İngiltere’de Çarşamba günü gerçekleştirilen İşçi Partisi’nin kaya gazı ve petrolünün çıkarılması yasağının kaldırımasına karşı yaptığı teklif 326’ya karşı 230 oyla reddedilmişti. Zafer gibi görünen oylamanın bazı milletvekillerinin oy vermeleri için baskıya maruz kaldıkları iddiaları nedeniyle tartışmalara neden olmuştu.
Aleyhte oy kullanmaya hazırlanan milletvekillerinin “itilip kakıldığı” iddia edilmiş ve Muhafazakar Parti Disiplin Sorumlusu Wendy Morton önce görevden ayrıldığını duyurmuştu.
Bloomberg'e konuşan konuya yakın iki kaynak, Truss’ın Morton’u kolundan çekerek oylama lobisinden dışarı çıkardığını belirtmişti. Başka kaynaklar da Morton’ın yardımcısı Craig Whittaker’ın da istifa ettiğini belirtmiş ancak Morton ve Whittaker’ın daha sonra görevlerine devam ettikleri duyurulmuştu.
Oylamadan saatler önce Truss, İçişleri Bakanı Suella Braverman’ı görevden almış ve yerine çok açık şekilde kendisi aleyhine lobi yapan Grant Shapps’ı atamıştı.
Tüm bu gelişmelerin ardından, Bloomberg'e konuşan konuya yakın iki kaynağa göre, bakanlar kurulu üyeleri Truss’ın istifa etmesi gerekip gerekmediği konusunda Çarşamba akşamı bir toplantı gerçekleştirmiştiler.
Muhafazakar Parti İşçi Partisi'nin 30 puan gerisinde
Truss’ın ayrılması 12,5 yıldır iktidardaki Muhafazakar Parti’yi ağır hasara uğrattı ve anketlerde İşçi Parti’sinin 30 puan gerisine düşmesine neden oldu.
Truss’ın halefi 2016 Brexit referandumunun İngiliz siyasetinde benzeri görülmemiş bir kaos dönemini başlatmasından beri yedi yıldan kısa sürede göreve gelen Muhafazakar Parti’li beşinci başbakan olacak.
Başbakanın yerini alacak adaylar arasında, bu yaz yapılan liderlik mücadelesinde Truss'un ardından en çok oyu alan isima olan eski Maliye Bakanı Rishi Sunak'ın yer almasının muhtemel olduğu değerlendiriliyor.
Öte yandan mücadeleye katılması muhtemel adaylar arasında Penny Mordaunt, Grant Shapps ve Kemi Badenoch gibi isimlerin bulunacağı belirtiliyor.
19 Ekim'de görevden alınan eski İçişleri Bakanı Suella Braverman da aday olabilir. Savunma Bakanı Ben Wallace'ın da göreve fazla ilgi göstermemesine rağmen ismi sık sık lanse ediliyor.
Ocak 2025'te yapılacak genel seçim için görevi devralacak isim kim olursa olsun Muhafazkar Parti'nin itibarını ve ekonomisini zamanında onarmak için zorlu bir görevle karşı karşıya kalacak.
Truss'ın görev süresinin uzunluğunun İngiltere'nin yakın geleceği için yüksek borçlanma maliyetleri, zayıf büyüme, vergi artışları ve harcama kesintilerini neredeyse garanti ettiği değerlendiriliyor.
Kıdemli Muhafazakar Parti Milletvekillerinden Charles Walker 19 Ekim'de Charles Walker BBC'ye verdiği demeçte, "Bu bir rezalet. Partimize verdikleri zarar olağanüstü" değerlendirmesinde bulundu.