Zorda olan İspanyol ekonomisi mi, bankacılık sektörü mü ?

İspanya beklendiği gibi hafta sonu AB'den yardım paketi aldı. Haftalardır spekülasyonu yapılan, "Avrupa'da 4. ülke de kurtarılacak mı?" sorusu böylece cevabını bulmuş oldu. İspanya Başbakan'ı Rahoy'un pazar günü müjde olarak verdiği paketin detaylarına tekar bir bakalım...

1- İspanya'ya göre alınınan bu para yardım ya da kurtarma paketi değil. AB'nin EFSF yada ESM aracılığı ile doğrudan İspanyol bankalarının kullanımına sunulacak olan 'Uygun şartlı kredi paketi'.

2- Kredinin tam tutarı 21 Haziran tarihine kadar sürecek olan ve bağımsız denetçilerin tek tek banka bazında yapacakları bilanço ananlizinin sonunda ortaya çıkacak. IMF İspanyol bankalarının 60 milyar Euro'ya ihtiyacı var demişti. Ancak dün ortaya atılan iddalara göre İspanyol bankacılık kredi paketi 100 milyar euroya kadar çıkabilecek. Bu durumda İspanya toplam GSMH 'sının % 10'u kadar kredi kullanmış olacak.

3- Kredi kullanıma başlandıktan sonra IMF denetleyici olacak ancak kredi kullanımına istinaden Yunanistan ve Portekiz örneğinden hatırlandığı gibi İspanya'dan ağır reform ve bütçe kesintileri istenmeyecek.

4- Bankalara kullandırılacak olan ve 100 Milyar euroya kadar çıkabilecek olan kredinin maliyetin % 3'ler seviyesinde olması bekleniyor. Ayrıca eğer kredi, Avrupa İstikrar Fonu ( ESM)'den kullandırılırsa IMF'in arkasından en 'senior' yani batma (default) durumunda en önce ödenecek borçlar arasında sayılacak. EFSF Fonundan ödenirse ise Finlandiya'nın bahsettiği gibi karşılığında teminat istenebilecek.

5- Her ne kadar kredi bankacılık sektörüne verilecek, kamu harcamlarına kullanılmayacak da olsa İspanya bu krediye kefil oluyor. Yani 100 Milyar euro bir anda İspanya'nın 600 Milyar € olan toplam borcunu 2013 sonunda 700 Milyar €'ya çıkartacak. Bir başka deyişle İspanyan'nın Borç /GSMH oranı % 68'lerden % 80'e çıkacak.

-Kim ne kadar kullanacak?

Bu sorunun cevabını bilmiyoruz. Ancak büyük bankaların ( BBVA, SANTANDER gibi) böyle bir krediye ihtiyacı olmadığı düşünülüyor. Dolayısı ile 100 Milyar € 'Caja'lar yani küçük ölçekli bölgesel bankalara gidecek gibi görünüyor.

İspanyol Bankacılık sektörü hakkında bazı önemli ayrıntılar...

1- İspanyol bankacılık sektörünün toplam İspanya GSMH'sına oranı %350'ler seviyesinde. Bu oran daha önce kurtarılan İrlanda'da %400, İtalya'da ise 300'ler seviyesinde. Türkiye'de ise %110 'lar seviyesinde

2- İlk 5 büyük banka İspanya'nın toplam GSMH'sının %150'sien yakın bir bilanço büyüklüğüne sahip. İlk 5 bankanın toplam bankacılık sektörüündeki yeri ise %70.

3- İspanyol Bankalarının inşaat ve gayimenkul sektörüne verdikleri kredinin toplam GSMH'nın %40'ına tekabül ediyor. Bu oran İrlanda'da %60, Portekiz'de %20 ve İtalya'da %10 seviyesinde.

4- İspanya'da 1995 'lerde % 13'lerde verilen konut kredilerinin Euro'ya geçiş sonrası hem inanılmaz arttığını hem de mortgage faizlerinin ortalama %2,5'lara kadar gerilediğini görüyoruz.

Anlaşıldığı gibi İspanya demek konut demek. Konut sektöründe de fiyatlar son 3 yılda oralama %30 seviyesinde gerilemiş durumda. Bu sebeple İspanyol bankalarının NPL yani batık kredi oranı %9'lara çıkmış durumda.

Gelecek paranın sektörü rahatlatacağı aşikar. Ancak işsizliğin % 25olduğu ve konut sektörünün hala dibe vurmadığı bir İspanya ekonomisin bu yardımla düzlüğe çıkacağına inanmak ise biraz saflık olur.