Cin şişeden çıkınca

Bir çok FED Başkanının söylediği konuyu bu sefer Bernanke söyleyince piyasalarda film koptu. Daha önce başta Dudley ve Evans olmak üzere FED üyelerinin bazılarından tahvil alım programının azaltılması yönünde açıklamalar duymuştuk. Ancak Başkan Bernanke ve Yardımcısı Yellen'ın genel olarak "gerektiği kadar tahvil alımına devam" şeklinde açıklamaları piyasaların düşük faiz konusunda endişelenmesini engelliyordu.

Bernanke ters köşeye yatırdı

Hafta içinde Başkan Bernanke'nin konuşmasının ilk kısmı aynı yukarıda açıkladığımız gibi gitti. Yani "parasal genişlemede hız kesmeden devam" mealinde açıklamalar vardı. Ancak soru cevap kısmına geçildiğinde Bernanke'den beklenmeyen bir açıklama geldi; Verilere bakıyoruz, istihdamda artış devam ederse birkaç ay sonra tahvil alımlarını azaltabiliriz. Bu açıklamanın ardından yaz rehavetine girmeye hazırlanan piyasa oyuncuları için tabiri caiz ise "kalk borusu" çaldı.

Veriye bakarız, Ne demek?

Bernanke'nin ifade ettiği veri, ABD'den gelen tarım dışı istihdam ve konut verileri. Son 2 yıldır ABD'de konut satışları toparlıyor. Belki bütün eyaletlere yayılmış bir toparlamadan bahsedemeyiz ancak hem satılan konut sayısında hem de konut fiyatlarında gözle görülür bir toparlanma var. Uzun süredir 10 yıl ve daha uzun vadeli mortgage faiz oranlarının düşük kalması konut piyasasının toparlanmasını sağladı. Hatırlanacağı üzere 2008 yılında ABD'de krizin patlak vermesine neden olan emlak piyasasında yaşanan çöküş olmuştu. Dolayısı ile bu sektörün toparlanması hem FED hem de ABD için çok önemli.

FED'in bakacağı veri akışının bir diğeri de istihdam piyasasından gelecek. Başta tarım dışı istihdam olmak üzere haftalık işsizlik verileri ve nihayetinde yıllık işsizlik rakamı FED'in bir numaralı önceliği. 2012 yılının 2. yarısında aylık tarım dışı istihdam rakamı 165.000 civarındaydı. 2013'ün şu ana kadar aylık ortalaması ise 200.000'e yakın. Yıllık işsizlik rakamı ise % 7.3 civarında. FED işsizlikte bu rakamın %6.5'lere düşmesini istiyor. Ancak son açıklamalar gösterdi ki %6.5'i beklemeden de iyileşmeyi gözönünde bulundurarak tahvil alımlarını azaltabilir. Dolayısı ile 200.000 - 250.000 arasında gelecek olan tarım dışı istihdam verileri FED'in artık para basmayı azaltacağı yolunda yorumlanacaktır.

Peki bu bizi nasıl etkiler?

Türkiye dahil geçen hafta gelişen ülke tahvilleri ve kurlarında ciddi satışlar gördük. İçeride 10 yıllık tahvil faizi 1 haftada % 6.00'dan %6.5'e kadar yükselirken dolar - Türk Lirası paritesi 1.8580 ile son 14 ayın en yüksek seviyesini gördü. Ancak bu durum sadece bize özgü degil. Polonya, Brezilya, G. Afrika dahil olmak üzere bir çok gelişmekte olan ülkede tahvil faizleri geçen hafta yükseldi. Sebep? ABD 10 yıllık faiz hadlerinin %2'nin üzerine çıkmış olması. Aynısı örnek kurlar içinde geçerli. Dolar Endeksi 84 seviyesine ulaşınca geçen hafta EM kurlarında satış çok sert oldu.

Başlıkta belirtiğim gibi cin şişeden bir kez çıktı. Bundan sonra ABD'den gelen her iyi veri piyasaların hop oturup hop kalkmasına neden olacaktır.