Son Gelişmeler ve Döviz Akışı

Piyasalar açısından stresli bir haftaya başlıyoruz. Hem K.Irak referandumu hem Almanya ile ticaret tarafında (Hermes kredileri vs) geldiğimiz nokta olumlu değil. Bu iki ülkenin bizim 150 mlr dolarlık ihracatımızda büyük önemi bulunuyor. Buralarda yaşanan sorunlar, global taraf iyi ve destekleyici iken piyasalar açısından görmezden gelinse de, rüzgar arkamızdan esmemeye başladığında fiyatlanır. Bu süreci geçtiğimiz hafta yaşadık bu hafta da devamı olası.
Özellikle Irak tarafında yıllık yaklaşık 9 mlr dolarlık bir ihracat hacmimiz var(1 mlr dolar da ithalat) ve bunun önemli bir kısmı Bölgesel Kürt Yönetimi ile yapılmakta. Daha 2-3 yıl önce Habur sınır kapısının kapasitesinin artırılmasından tutun da bölgede petrol-gaz arama çalışmaları planlanmaktayken bugün geldiğimiz noktada ekonomik yaptırımlar, Habur sınır kapısının tek taraflı kapatılması gündemde. Piyasalar muhtemel yaptırımların boyutlarını analiz etmeye çalışırken, henüz bir askeri müdahale de fiyatlanıyor değil.
İşin jeopolitik ve askeri kısmını bir yana bırakırsak, Almanya ve Irak’ta yaşadığımız sorunlar ihracatımızı yavaşlatacaktır. TR’nin 150 mlr dolarlık ihracatının %6’sı Irak’a, %10’u Almanya’ya. MENA Bölgesine (Orta Doğu ve Kuzey Afrika) toplam ihracatımızın %25’ini oluştururken, Avrupa’nın ise payı %52 seviyesinde.
12 aylık kümüle ihracat (yıllık değişim %)

Türkiye’nin 12 aylık ihracatı 2012 yılından 2016 sonuna kadar ivme kaybetmekteydi. Hatta 2015 yılından 2017 başına kadar daralmaktaydı. İhracatta daha yeni yeni toparlamaktayız. İhracatta yaşanacak %5’lik bir azalma dahi döviz akışında azalma demek. Bu azalan dövizin başka yerden temin edilmesi gerekir ki kurda daha sıkıntılı bir süreç yaşamayalım. Örneğin özel sektörün daha fazla dış borçlanması ya da portföy akımlarının daha da güçlenmesi eğer ki ihracattan azalan döviz akışını telafi edebilelim.
Peki özel sektörün daha fazla dış borçlanması mümkün mü? Bunun için temelde iki koşul var. Diğer koşullar bu iki temelden sonra gelmekte;
Önümüzdeki vadede doğru önlemleri alabilmek için, iktisadi maliyet hesaplarının ve olası sonuçlarının analizinin çok doğru yapılması gereken bir dönemdeyiz. TL tarafında olası bir hızlı değer kaybının ekonomiye maliyeti daha yüksek olmasın diye.